Barbara Van Den Haute is administrateur-generaal van Digitaal Vlaanderen, het digitale agentschap van de Vlaamse overheid dat 450 medewerkers telt en een rist verantwoordelijkheden en projecten heeft.
Van Den Haute is bovendien voorzitter van NXTPort, een succesvol databedrijf dat fungeert als innovatie hub voor grote zeehavens. NXTPort heeft daartoe haar Data Utility Platform dat toelaat om het potentieel te ontsluiten van het delen van bestaande data tussen verschillende spelers in de context van de haven. NXTPort realiseerde al diverse innovaties die het nut en de waarde van deze aanpak blijven aantonen.
Op “The 5th conference on Wired for Growth” verzorgt Van Den Haute de tweede keynote van de dag. Het thema: “Digital government 4.0 means company growth“. Overheid dus. En meer bepaald hoe een innovatief overheidsproject de groei van bedrijven kan aanzwengelen.
Datadeling en API’s als motoren van groei en digitale transformatie
Misschien denkt u bij overheden en transformatie aan administratieve vereenvoudiging. Dat blijft ook belangrijk.
En het maakt het leven voor burgers en bedrijven heel wat makkelijker en efficiënter, zodat ze zich, inderdaad, meer op groei kunnen toeleggen dan bezighouden met tijdrovende verplichtingen.
Maar de visie van Barbara Van Den Haute gaat vele malen verder met een duidelijke link tussen de digitale transformatie van de overheid en bedrijfsgroei. Daarbij legt ze onder anderen de klemtoon op de data- en API-economie.
Datadeling komt ook hier weer aan bod. Samen met API’s, aldus Van Den Haute, is het een motor van innovatie en transformatie.
Digitaal Vlaanderen wil er dan ook vol op inzetten met onder anderen de nakende oprichting van een datanutsbedrijf. En dat is een slim en boeiend verhaal zoals je zal merken.
Volgens het vermaarde onderzoeksbedrijf Gartner is datadeling overigens een noodzaak om de transitie naar digital business te versnellen. Sterker nog: bedrijven die externe data delen genereren zomaar even drie maal zoveel meetbare economische voordelen dan zij die dat niet doen. Hoog tijd voor een gesprek dus.
Het delen van data tussen de publieke en private sector: een rist aan opportuniteiten
#T5THC : Digitaal Vlaanderen biedt Vlaamse en lokale overheden oplossingen voor hun digitale transformatie. Overheden zijn er onder anderen voor burgers en bedrijven. Hoe zullen de data- en technologieoplossingen die moeten leiden tot de digitale transformatie van de overheid van morgen bedrijven toelaten om zelf te transformeren en vooral om te groeien, het thema van uw keynote?
Barbara Van Den Haute: We merken dat we een goede traditie hebben opgebouwd van administratieve vereenvoudiging: automatisering en een vereenvoudiging door steeds meer data-gedreven te werken. Er zijn nog heel wat uitdagingen op dit vlak en dat werk is dus niet af.
Wat we sinds enkele jaren echter merken is dat het thema waarin we actief zijn, namelijk data, vanzelfsprekend niet stopt aan de grenzen van de overheid. Bovendien zitten de oplossingen voor de grootste vereenvoudigingen, zowel in overheidsdiensten als economie en samenleving, precies in het delen van data tussen de publieke en private sector. Dat is overigens ook wat er bij NXTPort gebeurt.
Dat delen van data tussen publieke en private sector is een domein dat alsmaar groter wordt. Tegelijkertijd is het complex want er zijn steeds heel wat betrokkenen bij, die vaak ook concurrenten zijn. Maar je kan er echt het verschil maken, bijvoorbeeld in mobiliteit, health en heel wat andere verticale sectoren. Het is dan ook een gebied waar we steeds meer willen op inzetten.
De Vlaamse regering heeft nu inderdaad besloten om in het kader van de relance extra middelen te voorzien om hier een bedrijf voor op te starten, het Vlaams datanutsbedrijf.
Een van de bedoelingen is om zo verder te kunnen gaan in publiek-private datadeling en ook private-to-private een neutrale speler te zijn tussen verschillende bedrijven, wat nu vaak ontbreekt.
Er zijn vandaag immers heel wat applicaties en functionaliteiten die er niet komen omdat de onderliggende datastromen niet georganiseerd zijn, omwille van die complexiteit. Daardoor blijven we nog vaak in kleine verticale toepassingen terwijl de grote vooruitgang dikwijls in bredere applicaties zit.
Data als elektriciteit: de overheid als ‘enabler’ van waardevolle data-gedreven initiatieven
#T5THC : De mogelijkheden van ecosystemen waarin data worden gedeeld en zogeheten data exchanges zijn enorm. Gartner verwacht dat organisaties die het delen van gegevens bevorderen, tegen 2023 beter zullen presteren dan hun concurrenten op de meeste meetbare bedrijfswaarden. Da’s best indrukwekkend maar tegelijkertijd hebben veel bedrijven moeite met het optimaal benutten van data en data management, vooral nu er steeds grotere volumes zijn en een grotere diversiteit aan soorten data en gegevensbronnen bestaat. Hoe kan het datanutsbedrijf hier en in die complexiteit precies een rol spelen en bedrijven zo helpen?
Barbara Van Den Haute: De maturiteit van bedrijven inzake het optimaal beheren en benutten van data is inderdaad erg wisselend. Vaak zijn de datastromen niet klaar om op een gestandaardiseerde manier gedeeld te worden, waardoor er vanzelfsprekend ook minder gedeeld wordt.
Verder ontbreken er zoals gezegd neutrale spelers die deze rol op zich nemen. Vandaar ook het initiatief want in heel wat industrieën is er een hele ketting van spelers die elk wel eigen IT systemen hebben maar waar de grote meerwaarde voor iedereen er vaak uit bestaat om alles beter te organiseren en stroomlijnen zodat je op elkaar kunt inspelen. Dat gaat dan over zowel technische als semantische operabiliteit: wat bedoelen we met een bepaalde definitie.
Dit is dat onderliggende werk dat veel tijd, moeite en geld kost waardoor we soms wat ter plaatse blijven trappelen en het is ook het werk dat cruciaal maar niet meteen winstgevend is. Het datanutsbedrijf wil hier het nodige werk verrichten waarbij de winstgevende activiteiten dan de applicaties en functionaliteiten zijn die op de data gebouwd worden en een waardevol doel zoals het vergroten van de operationele efficiëntie, het comfort ,het welzijn, de concurrentiekracht of wat dan ook kunnen bewerkstelligen.
Door het zware en dure onderliggende werk kunnen we als overheid helpen om groei te realiseren in sectoren en toepassingen waar datadeling waarde kan creëren. We staan vandaag immers nog niet ver genoeg om de data uit de silo’s te halen en er voor te zorgen dat we stopcontacten kunnen creëren waar data net als elektriciteit op een gestandaardiseerde, betrouwbare, kwaliteitsvolle manier uitkomt die tevens privacy compliant is.
Baanbrekende data-technologieën voor een gestandaardiseerde en privacy-compliant aanpak
#T5THC : We spreken dan allicht ook over open standaarden zoals onlangs werd aangekondigd in het kader van een eerste initiatief inzake mobiliteit waarbij u samenwerkt met de Amerikaanse leverancier van een Mobility as a Service platform die iets gelijkaardig heeft mee opgezet in steden als Amsterdam, Londen en Berlijn?
Barbara Van Den Haute: Absoluut. Het Amerikaanse bedrijf voorziet een platform maar dat platform is uiteraard niets zonder data.
We gaan dus met Digitaal Vlaanderen, in samenwerking met het Departement Mobiliteit en Openbare Werken en een aantal grote lokale besturen, er voor zorgen dat heel wat data sets gestandaardiseerd door dat platform kunnen lopen. Op die manier krijgen de functionaliteiten die er in zijn voorzien ook betekenis en kunnen de Hoppinpunten en andere zaken die er bij horen vlot gevoed worden door data.
Dit project zal een werk zijn met verschillende iteraties maar de bedoeling is om reeds binnen een klein jaar al live te staan. Dat zal dan zeker nog niet met alle datastromen zijn maar het is voor ons een vrij belangrijk project om van data te voorzien. De data-integratiedienst voor mobiliteit is een apart relance project bij ons.
Open standaarden horen daar zeker bij. De eigenaars van de data die bedrijven delen blijven overigens hun rechten behouden. Het datanutsbedrijf fungeert daarbij ook als een neutrale schakel tussen zij die data aanleveren en zij die ze nodig hebben. Maar het gaat daarbij steeds om een recht van gebruik. Daartoe zal Vlaanderen de eerste overheid zijn die werkt met de datakluizen van het Solid-project van Sir Tim Berners-Lee, de uitvinden van het WWW, waar onder anderen de Universiteit Gent en Imec een belangrijke rol in spelen.
Groei betekent over de grenzen van je bedrijf kijken en de grotere processen zien
#T5THC : Duidelijk. Terug naar het evenement “Wired for Growth”. Data en de API-economie spelen een essentiële rol in uw keynote. Wat zou u bedrijven aanraden om te starten met een intensiever gebruik van data en datadeling om groei op termijn te realiseren?
Barbara Van Den Haute: Ik denk dat het belangrijk is om over de grenzen van het bedrijf te kijken en te kijken in welke groter proces uw bedrijf actief is.
Als je spreekt over de API-economie moet je proberen echt open te kijken naar wat je diensten, white-labeled en zo verder, nog eventueel kunnen betekenen in andermans processen.
Dat vraagt dikwijls om eens voor u en achter u te kijken in het proces; wat gebeurt er daar, en hoe kunnen we ons daar in de hele keten beter op organiseren? Datadeling blijkt dan vaak de oplossing.
Sommige rollen zullen ook wel geleidelijk wegvallen denk ik. In NXTport zeggen we bijvoorbeeld soms “tussen u en uw Nike’s zitten er 36 partijen”. Dat zijn heel veel start- en stopzaken die we eigenlijk vlotter, sneller, en duurzamer zouden kunnen organiseren als je veel meer op voorhand aan datadeling kunt doen zodat je op elkaar kunt inspelen. En wellicht zijn er dan ook wel enkele partijen wiens functie dan mogelijks minder relevant is.
Bruggen bouwen en initiatieven kickstarten waar het investeringsrisico hoog is
#T5THC : Kunnen we ook zeggen dat het een kwestie is van je core business model te bekijken, na te gaan wat je hebt en in functie daarvan in een ecosysteem te stappen waar je bijvoorbeeld kunt diensten gaan aanbieden en zo gradueel je business model aan kunt vullen of hervormen?
Barbara Van Den Haute: Ja, dat klopt, absoluut. En dan natuurlijk inzichten halen uit de data die je al hebt maar daarvoor moet je vaak erg georganiseerde data hebben, vooraleer je daar echt goede inzichten kunt uithalen.
Dat wordt gemakkelijk gezegd maar is niet zo eenvoudig in de praktijk. Nu, dat is ook minder mijn specialisatie. Wij zijn vooral bezig met operaties, met datadeling voor automatisering, eerder dan voor inzichten. Het is niet dat we daar niets van kennen en wij voorzien zeker met de overheid wel allerlei tools en instrumenten zodat zij allerlei inzichten kunnen halen uit hun data maar data science is niet iets waar wij in gespecialiseerd zijn
#T5THC : Wat ziet u essentieel als een kerntaak van de overheid naar bedrijven toe in dit hele verhaal? Bruggen bouwen en data-gedreven initiatieven aanzwengelen?
Barbara Van Den Haute: De reden waarom we het datanutsbedrijf gaan opstarten is om een kickstart te geven aan dat complexe onderliggende werk dat naar onze mening vandaag heel veel tegenhoudt.
Dat is al vaak gelukt naar aanleiding van crisissen maar je moet niet op een crisis wachten om groei te realiseren. Dus ik vind dat de rol van de overheid toch vooral is om iets te kickstarten waar het investeringsrisico hoog is, waar het innovatierisico hoog is, waar je net die neutrale partij nodig hebt die de overheid kan zijn. Heel veel economische voordelen zitten ook zo op de grens tussen publiek en privaat in heel veel sectoren.
Dus in die zin proberen we zoveel mogelijk die brug te leggen waarbij we de publieke en private sector proberen te combineren omdat je hier eigenlijk nog ontzettend veel dingen kan realiseren.
#T5THC : Jullie zijn een enabler en accelerator.
Barbara Van Den Haute: Ja, en we willen echt die ‘trusted third partner’ zijn die het gewoon is om complexe datadelingsinitiatieven op te zetten en ze vervolgens te beheren (nvdr: ‘trust’ en de bijhorende systemen zijn een cruciale factor in het aanzwengelen van een data sharing cultuur volgens het eerder vermelde Gartner).
En dat gaat niet enkel over technologie. Technologie maakt maar pakweg 20 % uit van dat geheel. Het gaat ook over hoe gaan we dit financieel duurzaam maken, hoe moet je je processen met z’n allen aanpassen, welke eventuele juridische context is er te maken of te veranderen?
En dan is er uiteraard de informatie, de architectuur, de functionaliteiten en zo verder. En daarin zijn we op de duur geoefend in verschillende sectoren en dat willen we nu echt een boost geven met dat bedrijf.
Opnieuw, omdat dat te risicovol, te complex en te weinig winstgevend is op korte termijn en we dientengevolge zien dat de privésector dat zelf niet doet.
Wil je groeien? Zet in op voortdurend klantencontact en vermijd een te strikte voordeur-strategie
#T5THC : Onder de factoren die bijdragen tot bedrijfsgroei vanuit het perspectief van data en digitale transformatie raadde u zonet aan om over de grenzen van het bedrijf heen te kijken. Zijn er bepaalde elementen waarvan u tijdens uw loopbaan hebt gemerkt dat ze, in het algemeen, erg belangrijk zijn om te kunnen groeien en evolueren als onderneming?
Barbara Van Den Haute: Ik ben altijd een gelover geweest in een productgerichte organisatie waar teams werken rond eindproducten voor de klant en niet maar een deel afleveren en dat geloof is door ervaring alleen maar versterkt.
Wij organiseren ons al jarenlang – en ik word er extremer in met de jaren – zo dat eigenlijk zoveel mogelijk mensen klantencontact hebben. Developers, analisten, zeer veel mensen hebben klantencontact.
Natuurlijk moet je ook altijd een goede voordeur organiseren voor klanten die niet de weg rechtstreeks kennen maar ik ga klanten nooit verplichten om langs de voordeur binnen te komen, ze mogen van mij overal in huis binnenkomen. Uiteraard moet er een regiekamer zijn. De vragen die overal binnenkomen moeten wel ergens geregistreerd worden en dat is soms een uitdaging, dat geef ik toe, zeker in een organisatie die groter en groter wordt en alsmaar meer scope heeft.
Maar ik vind het dus heel belangrijk dat er constant klantencontact is. Waarom? Omdat ik merk dat dat een heel vraag-gestuurde cultuur creëert en zeker als je werkt met veel profielen zoals waar ik mee werk, ingenieurs en IT’ers en zo verder die zijn soms wel eens verliefd op de oplossing in plaats van het probleem dus door die constant in contact te houden met real-life problemen van de klanten houd ik ze zoveel mogelijk verliefd op het probleem. En dat is volgens mij de sleutel tot succes.
#T5THC : Je vermijdt er ook het ijsbergfenomeen mee dat men soms aan de top niet weet wat er zich in de realiteit afspeelt en een al te grote top-down aanpak?
Barbara Van Den Haute: Ja, dat cliché van je organisatie heel plat houden. Ik ben echt wel bezeten om dat zo te houden.
#T5THC : Ik heb de indruk dat die mentaliteit ook wat doorsijpelt in de communicatie. Dichtbij de mensen blijven met een open communicatiestijl, kan dat?
Barbara Van Den Haute: Ik probeer inderdaad over realisaties te communiceren en down-to-earth degelijkheid, daadkracht en resultaatgerichtheid uit te stralen.
Een doe-mentaliteit en niet te gearriveerd overkomen. Net daarom ook dat dicht klantencontact en het vermijden dat klanten enkel via de voordeur binnen kunnen.
Ik moet er wel aan toevoegen dat ik dat laatste wat heb moeten bijsturen sinds een recente fusie. De ‘echte’ IT- en infrastructuurdiensten zijn er nu ook bij. Daardoor bedienen we onze klanten van A tot Z; van het netwerk over de werkplek tot de data, de applicatie, de mobiele apps en soms ook bredere analyses omtrent hoe ze zich moeten transformeren.
We bieden dat nu allemaal aan en het gaat daarbij om dezelfde klanten. Dat vergde wel een stukje reorganisatie om ook service te bieden die al onze producten overkoepelt. Zeg maar die voordeur iets bewuster organiseren.
Digitaal Vlaanderen en de pandemie
#T5THC : U levert een geïntegreerd aanbod. We hebben het over data en transformatie gehad. Misschien kort iets over de werkplek. We zien dat daar vandaag heel wat over wordt gesproken, met onder anderen hybride werken? Wat is uw ervaring er mee binnen Digitaal Vlaanderen?
Barbara Van Den Haute: Onze organisatie bestaat uit heel wat high-end IT’ers en die hoef en wil je natuurlijk niet te veel betuttelen.
We hebben wel wat discussie gehad over hoe we dat nu precies gingen aanpakken en zijn uiteindelijk geland op minstens één dag per week op kantoor komen. Een heel aantal mensen hebben ook veel structurele meetings en daarvan hebben we gezegd een op drie. Dat is een richtlijn die we niet op een of andere manier gaan handhaven.
Ik zit in een arbeidsmarkt die al niet zo evident is en je kan in het type organisatie dat we zijn natuurlijk ook snel vaststellen of iemand resultaten boekt of niet. We gaan bovendien uit van het principe vertrouwen tot het tegendeel is bewezen en niet omgekeerd. Dus, ja, we hebben een aantal afspraken gemaakt in het kader van het werkmodel.
#T5THC : We kunnen er niet omheen: de impact van de pandemie op digitalisering. De algemene indruk is dat digitale transformatie er door versneld is. Voor velen is het ook kosten drukken geblazen met misschien her en der iets minder innovatie en focus op echte groei. Merkt u daar iets specifiek?
Barbara Van Den Haute: Wat de overheid betreft is het een investeringsmoment de komende twee jaar. Dat heeft met het Europees relanceplan te maken en ook, onder anderen, de middelen die daarvan naar Vlaanderen gaan.
Er zal natuurlijk moeten bespaard worden op de recurrente uitgaven. De begrotingsbesprekingen zijn nu bezig. De oefeningen die je nu ziet bij de Vlaamse overheid zijn om bepaalde subsidies in vraag te stellen en verder te gaan automatiseren. Dus ook digitalisering omwille van de efficiëntie, eerder dan voor echte transformatie, blijft belangrijk en daar is uiteraard ook niets mis mee want het gaat niet alleen over nieuwe businessmodellen en nieuwe servicemodellen.
#T5THC : Je hebt de middelen nodig om te innoveren en te groeien ook. Op dat vlak is het in de private sector niet anders: investeren in groei en tegelijkertijd in efficiëntie om kosten te drukken, ook als opstapje naar duurzame groei door innovatie en transformatie. Zaken in vraag stellen en herbekijken.
Barbara Van Den Haute: Ja. Ik stel ook vast dat er echt met business cases wordt gewerkt en dat elke investering wel een return moet hebben maar binnen een overheid is dat soms een return die niet bij jezelf ligt maar een return in de maatschappij of de economie.
Het komt niet altijd terug in de schatkist om het zo te zeggen. Maar er wordt wel cijfermatig geredeneerd, ook in de begrotingsbesprekingen die nu bezig zijn.
#T5THC : Keuzes maken met de data bij de hand, net zoals in een steeds meer data-gedreven private sector. Nog even over het evenement zelf: kunt u een voorsmaakje geven van wat mensen mogen verwachten van uw keynote?
All Things data en de acht punten voor een doortastende digitale transformatie op The 5th Conference
Barbara Van Den Haute: We hebben samen met de bevoegde minister acht punten voor een doortastende digitale transformatie afgebakend en dat is niet meer louter het klassieke e-gov verhaal.
Zoals ik al duidelijk maakte gaat dat over “all things data” en ook de economische en maatschappelijke rol van data.
Als overheid sta je midden in die data-ecosystemen en de rol die we willen opnemen als facilitator om de API-economie verder op gang te trekken omdat we er rotsvast van overtuigd zijn dat dat een digitale toekomst is, zal zeker aan bod komen.
#T5THC : En hoe dat ondernemingen gaat helpen bij hun eigen groei.
Barbara Van Den Haute: Inderdaad.
#T5THC : We kijken er naar uit. Bedankt voor dit gesprek.